Deist İstatistikçi ARKADAŞIMA MEKTUP
Madem ki sen deist bir istatistikçisin; olasılık hesaplarının, anlamlı pattern’ların, düşük ihtimallerin üst üste binmesinin ne kadar çarpıcı sonuçlar verebileceğini, en iyi sen bilirsin. Bir veri setinde anlamsız dağınık verilerin kendiliğinden mükemmel bir formül oluşturması istatistiksel açıdan son derece düşük bir ihtimaldir. Çok küçük olasılıkların tesadüfen sürekli olarak gerçekleşmesi pratikte imkânsıza yakındır.
Deist anlayış, evrenin ilk anda düzenlenip sonra ilgilenilmeyen bir sistem olduğunu söyler. Fakat evrenin başlangıcındaki ince ayar, yaşamın ortaya çıkışı, biyolojik moleküllerin doğru dizilimde bulunması, yıldız oluşumlarının tam ayarında gerçekleşmesi, sayısız ince parametrenin “denk gelmesini” gerektiriyor. İstatistik açısından böylesi bir hassasiyeti tek seferde yakalamak, üzerine milyarlarca yıl hiç bozulmadan sürdürmek mucizeyi bile aşan bir durumdur.
Sen istatistikçisin, bilirsin ki küçük olasılıklar bazen gerçekleşir, ama bir defa gerçekleşse bile devamında istikrar sağlamak çok zordur. Rastgele süreçler zamanla dağılma eğilimindedir. Deist fikre göre yaratıcının hiçbir düzeltici müdahalesi yok. O halde neden evrenin parametreleri sapmıyor, kararlılık bozulmuyor? Her an rastgele dalgalanmalar birikseydi bugün bu düzeni göremezdik. Demek ki ya istatistik yasaları burada ters çalışıyor, ya da hâlâ işleyen bir kontrol mekanizması var.
Ayrıca bak: İnsanlık tarihine. Sayısız kültür, birbirinden habersiz toplumlar, ortak bir üst gerçeğe inanmış. Peygamberler farklı coğrafyalarda ortaya çıkıp benzer ahlaki mesajları getirmiş. Rastgele kültürel evrim bunu bir noktada açıklayabilir mi? Aynı ahlaki ilkeler, aynı metafizik kavramlar, değişik zaman ve mekanda tekrar tekrar belirmiş. Bu, istatistiksel olarak da çok düşük bir ihtimal. Belki de bu farklı kültürlere ilahi mesajlar düzenli aralıklarla gönderilmiştir. Bu da deist yaklaşımın iddia ettiği “ilgisizlik” senaryosuna uymuyor.
Peygamberler, insanlığın ortak faydasına hizmet eden düzenli bir “anlamlı pattern” oluşturur. Bu pattern, “hiç müdahale” olmadan sadece tesadüfe bağlanamaz. İstatistikte, çok düşük olasılıklar gerçekleşse bile tekrar tekrar anlamlı sonuç doğurması bir pattern, bir tasarım belirtisidir. Peygamberler birer veridir; insanlığın manevi istikrara erişmesini sağlayan müdahalelerin varlığını gösteren ipuçlarıdır. Deist görüş bu verileri yok sayar.
Madem istatistiksel bilgin var, görürsün ki durmaksızın anlamlı sonuçlar veren bir sistem, “hiç müdahale yok” savını çürütür. Evrenin milyarlarca yıl anlamlı bir düzen sunması, insanlık tarihinde tekrar eden peygamberlik fenomeni, sadece ilk kıvılcımda kalmış bir güçle açıklanamaz. Demek ki aktif bir el, tıpkı istatistiki verilerdeki gürültüyü filtreleyen bir analizci gibi, evrende düzen kuruyor, toplumlara ara ara doğru yolu gösteriyor. Bunu inkâr etmek, istatistiği hiçe saymaktır.
Çok düşük olasılıklara dayanan mucizevi bir düzen, üstelik arka arkaya tekrar eden anlamlı örüntüler görüyorsun. Evrenin kusursuzluğu, insan toplumlarının ilahi rehberlikle doğruya yönelmesi, peygamber mesajlarının isabeti… Bunlar istatistikî olarak nasıl tesadüfle açıklanır? Sadece ilk hareketle mi, yoksa sürekli bir “veri düzelticinin” arka planda çalıştığını düşünüp kabul mü edeceksin?